Blootstelling aan tabaksrook of vapedamp (meeroken) geeft bij kinderen een verhoogd risico op onder andere: 

• wiegendood
• infecties aan de luchtwegen
• astma
• kanker (op de lange termijn)
• longaandoeningen op de lange termijn

Ook is de kans groter dat deze kinderen op latere leeftijd zelf gaan roken. Vooral als ouders daarover geen huisregels hebben. 

Cijfers over de omvang van meeroken naar leeftijd vindt u op pagina Meeroken naar leeftijd op de website van VZinfo (externe link). 

Wilt u ouders helpen bij het stoppen met roken? De interventie Rookvrije Ouders (externe link) helpt hierbij.

Jongeren zijn nog in ontwikkeling. Daarom zijn ze kwetsbaarder voor de gevolgen van roken en vapen. Begin je op jonge leeftijd met roken of vapen? Dan ben je eerder afhankelijk van nicotine dan oudere starters.

Roken vermindert de vruchtbaarheid van vrouwen en mannen. Tijdens de zwangerschap brengt dit ook ernstige risico’s met zich mee:

• verhoogde kans op een miskraam
• lager geboortegewicht
• aangeboren afwijkingen
• sterfte rond de bevalling en wiegendood
• voortijdig loslaten van de placenta
• eerder breken van de vliezen
• hogere kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Cijfers over roken tijdens de zwangerschap vindt u in de Monitor Middelengebruik & Zwangerschap 2023 (Trimbos-instituut) (externe link). In de factsheet Roken en Zwangerschap (externe link) (Trimbos-instituut) vindt u meer informatie over roken tijdens de zwangerschap. Gemeenten kunnen lokale zorgverleners ondersteunen via de Taskforce Rookvrije Start (externe link).

Voor mensen met hart- en vaatziekten, longpatiënten en diabetespatiënten is roken extra schadelijk. Bij COPD chronische bronchitis en longemfyseem (chronische bronchitis en longemfyseem ) (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) en longemfyseem is stoppen met roken noodzakelijk om progressie van de aandoening af te remmen.

Mensen met psychische klachten, zoals depressie-, stress- of angstklachten, roken vaak zo’n anderhalf keer vaker dan mensen zonder deze klachten. Stoppen met roken kan deze veel voorkomende psychische klachten verminderen.

Meer informatie over het verband tussen roken en psychische klachten vind je in de factsheet Roken en veelvoorkomende psychische klachten (externe link) (Trimbos-instituut).

Mensen met een laag opleidingsniveau roken vaker dagelijks dan mensen met een hoog opleidingsniveau. Dit verschil is zichtbaar in alle leeftijdsgroepen, ook bij scholieren. Vmbo-b-leerlingen hebben twee keer zo veel ervaring met roken dan vwo-leerlingen.

In de factsheet Effecten van tabaksontmoedigende beleidsmaatregelen onder rokers met een lagere sociaaleconomische positie (externe link) (Trimbos-instituut) vind je meer informatie over welke landelijke beleidsmaatregelen kunnen bijdragen aan het verkleinen van sociaaleconomische verschillen in roken.

Wil je meer cijfers over het verband tussen roken en opleidingsniveau? Kijk dan op de website VZinfo (externe link) (opent in een nieuw venster).

Belangrijke redenen waarom iemand begint met roken zijn:

• Sociale-omgevingsfactoren: zoals de acceptatie van rookgedrag binnen het eigen sociale netwerk (gezin, vrienden, school, werk). Bij kinderen en jongeren geldt vooral dat hoe meer ze anderen zien roken, hoe groter de kans dat ze zelf ook gaan roken.

• Fysieke omgevingsfactoren: zoals de verkrijgbaarheid van tabak, tabaksreclame, prijs van sigaretten, en wettelijke bepalingen.

• Persoonlijke kenmerken: zoals kennis, opvattingen, verwachtingen, aanleg, zelfvertrouwen, erfelijke aanleg. Ook is er bij jongeren een sterk verband tussen roken en processen die verband houden met een (negatief) gevoel.

Zowel roken als meeroken (de rook van een ander inademen) hebben ernstige gevolgen voor de gezondheid. Voor de persoon zelf kost dat (gezonde) levensjaren. Voor de maatschappij betekent het een grotere ziektelast en verminderde arbeidsproductiviteit.

Bekijk de cijfers over de gezondheidsgevolgen van roken en meeroken op de website van VZinfo onder het kopje 'Meeroken onder niet-rokers' (externe link). De infographics ‘Meeroken door kinderen (externe link) (opent in een nieuw venster)’ en ‘Derdehands rook (externe link) (opent in een nieuw venster)’ laten de gevolgen van meeroken en derdehands rook zien.

Het trendscenario van de VTV-2024 (externe link) laat ontwikkelingen zien op het gebied van volksgezondheid en zorg tussen 2022 en 2050. Volgens dit scenario zal het percentage rokers tot 2050 gestaag blijven afnemen. In 2050 rookt nog ongeveer 11% van de volwassen bevolking. Het percentage rokers is dan het hoogst onder jongeren en neemt af met de leeftijd.

Het trendscenario is geen voorspelling, maar een verkenning van mogelijke ontwikkelingen. Het laat zien wat er kan gebeuren als ontwikkelingen en trends zich voortzetten zonder dat er nieuw beleid wordt ingezet.

• De meest recente cijfers over roken onder volwassenen (externe link) (opent in een nieuw venster) (Trimbos-instituut).
• De Scholierenmonitor van het Trimbos-instituut (externe link) (opent in een nieuw venster). Landelijke steekproef over roken onder scholieren in het middelbaar onderwijs. Je kunt dit gebruiken als aanvulling op jullie eigen cijfers of deze in perspectief te plaatsen. 
• De Nationale Drugmonitor (externe link) (opent in een nieuw venster) (Trimbos-instituut). Hier vind je onder andere een overzicht van recent genomen beleidsmaatregelen en de meeste recente sterftecijfers rondom roken.

• Trimbos-instituut (externe link) (opent in een nieuw venster)
• Rokeninfo.nl (externe link) (opent in een nieuw venster) (onderdeel van Trimbos-instituut). Hier vindt u publieksinformatie en adviezen over roken gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten. 
• Het RIVM (externe link) (opent in een nieuw venster)
• Pharos - Thema Rookvrije omgeving (externe link) (opent in een nieuw venster)